Mala Remeta

Mala Remeta se nalazi na krajnjem zapadnom delu iriske opstine, na lesnoj zaravni koju je zasekao Mali potok. Taj potok je jedna od pritoka Stejanovackog gata. Selo je smesteno na nadmorskoj visini 250 -260 m. Spada u grupu visih naselja fruskogorske oblasti i iriske opstine. Svojim polozajem selo odstupa od ostalih prnjavorskih naselja Fruske gore. Manastir uz koji je izgradjeno i zacelo se ovo selo je u dolini malog potoka, a selo je malo vise, na ivici lesne zaravni. Selo je saobracajno dosta dobro povezano sa susednim Jaskom, asfaltnim putem i tvrdim makadamom, prema Crvenom cotu. Preko Jaska povezano je sa Irigom, a preko Cota s Beocinom u severnoj podgorini Fruske gore, a i s Partizanskim putem.

Duzina hatara je oko 8 km, prosecne sirine jedva preko 1.000 m. Povrsina ovog hatara je 887 ha 45 ari i 42 m2 ili 8,67 km2. Po povrsini spada medju manje hatare.

Na tom prostoru, prema popisu stanovnistva iz 1991. godine, zivelo je 157 stanovnika. Po prosecnoj gustini naseljenosti ovde je zivelo 17,4 stanov./km2.

FIZICKOGEOGRAFSKE ODLIKE

Hatar Male Remete pruza se u predelu dva morfoloska elementa: Fruske gore, planinski deo, i fruskogorske lesne zaravni. Potesi u severnom delu hatara su: Kovacevac, Velike ledine, Majdan i Srednja. U juznom delu hatara su potesi: Parlozi, suvi do, Poleti, Zelenike. Od ostalih potesa spomenucemo jos Beli kamen, Roscevac, Grabovac i Vodeno.

Hidrografija hatara pripada slivnom podrucju Stejanovackog gata. Nju cini leva pritoka Stejanovackog gata Mali potok. Izvor tog potoka je kod manastira Mala Remeta. Ima malo vode i u donjem delu zna da presusi, te se javlja kao periodski tok. Selo je snabdeveno vodom iz lokalnog manastirskog vodovoda.

Biogeografija tog prostora je izmenjena prirodna vegetacija, posredstvom coveka. Vegetacijski tu preovladjuju tzv. kulturne biljke, zitarice. U severnom delu harara ima malo sumske zajednice, 92,9 ha, priblizno toliko (86,2 ha) i pod pasnjacima. U juznom delu hatara samonikla vegetacija je predstavljena korovskim biljkama. Zoogeografski, u sumskom delu hatara javlja se sitna divljac, a u predelu lesne zaravni glodari. U obe prirodne celine javljaju se ptice.

DRUSTVENOGEOGRAFSKE OSOBINE

Pracenje brojnog kretanja stanovnistva Male Remete u proslosti je otezano zato sto je ova populacija sve do prvog posleratnog popisa 1948. godine vodjena kao stanovnistvo susednog Jaska. Iz proslosti saznajemo samo da je 1910. naselje brojalo 304 stanovnika.

Porast stanovnistva 1953. i 1961. godine uzrokovan je doseljavanjem stanovnistva iz Bosne. Opadanje broja stanovnika poslednje decenije uzrokovano je manjim useljavanjem stanovnistva sa strane i veoma niskim prirodnim prirastajem, koji je u poslednjoj deceniji poprimio negativnu stopu. U vreme kolonizacije tu nije bilo vecih seoba. Prema proucavanjima S. Curcica, tu se za vreme kolonizacije nije doselio niko, a selo je napustilo samo jedno domacinstvo. Iseljavanje je ozivelo pedesetih godina kada se iselio veci deo autohtonog zivlja, a na njinovo mesto dolazi stanovnistvo iz Bosne, najvecim delom iz okoline Vucije Luke kod Sarajeva. Prema istom autoru, danas preko cetiri petine populacije cine doseljenici iz Bosne.

Brojno kretanje stanovnistva Male Remete:

Polno -starosna struktura pokazuje da je u selu 1991. godine zivelo 79 zena odnosno 50,3 % i 78 muskaraca, tj. 49,7 % od ukupnog broja populacije. Starosne grupe populacije pokazuju da se tzv. piramida starosti suzava u osnovi, sto znaci manji udeo mladih generacija. piramida starosti ima suzenja i prosirenja po starosnim grupama. Etnicka pripadnost stanovnistva je takva da je to selo jedino naselje iriske opstine s iskljucivo srpskim zivljem. Od ukupno 157 stanovnika jedan se izjasnio kao Jugosloven, a ostali su Srbi . U pogledu etnicke pripadnosti ovakav slucaj je jos samo u selu Velika Remeta.

Obrazovne strukture stanovnistva (1981) starog 15 i vise godina:

U pogledu pismenosti, statistika je 1981. godine zabelezila u kategoriji lica starijih od 10 godina 6 nepismenih ili 3,38 %, sto je mnogo povoljnije nego opstinski prosek (5,7 %). Do 30 godina zivota ni jedno lice u ovom selu nije nepismeno.

U pogledu aktivnosti, aktivnih stanovnika ima 72 ili 45,8 %, sto je iznad opstinskog proseka (42,9 %). Izdrzavanog stanovnistva ima 68 lica ili 43,3 %, lica s licnim primanjima 16 ili oko 10 %.

Osnovni kontigenti stanovnistva (1981):

Osnovu privrednog zivota sela cini poljoprivreda, narocito ratarstvo. Sama struktura povrsina maloremetackog hatara na to upucuje. Od povrsina u hataru 887,5 ha, na njive i vrtove dolazi 633,2 ha odnosno 71,3 %. Ostale povrsine su: vocnjaci 17,3 ha, vinogradi 13,3 ha, livade 11,1 ha. Na plodno zemljiste otpada 854,1 ha, a na neplodno 33,4 ha. Od ukupnih povrsina skoro polovina je pod drustvenim sektorom, tacnije 433,1 ha, dok je u privatnom sektoru 454,4 ha. Kada su u pitanju oranicne povrsine (njive i vrtovi), onda od ukupnih povrsina drustvenom sektoru pripada 255,3 ha, a privatnom 377,9 ha. Od ratarskih kultura najvise se uzgajaju zitarice i to u juznijem delu hatara. Ostale privredne grane u naselju nisu razvijene. Malo stalno zaposlenih ima u Zemljoradnickoj zadruzi u Jasku i opet na poslovima vezanim za ratarstvo. Selo je saobracajno povezano sa susednim Jaskom.

Naselje Mala Remeta pripada tipu prnjavorskih naselja. Njegovo formiranje vezano je za susedni istoimeni manastir. Pored toga, ovo naselje moglo bi se svrstati u drumska neselja. U njemu je jedna ulica, koja predstavlja put za Jazak, odnosno za Crveni cot. kuce su izgradjene duz tog puta. Ta glavna ulica, Pinkijeva zavrsava se na severu naselja manjim parkom i spomen-cesmom. Spomen -cesma posvecena poginulim mestanima tokom NOB, podignuta je 1955. godine. Od ostalih spomen obelezja u glavnoj ulici se nalaze dve ploce sa sledecim recima: "U podrumu ove kuce polozena je prva partizanska zakletva 13. oktobra 1941. gpdine." Na istoj kuci je spomen ploca prvom formiranom odboru AFZ 1942. godine. Na Sirokim ledinama nalazi se grob legendarnog Pinkija.

Selo Mala Remeta po mnogo cemu je vezano za susedni Jazak. Zitelji ovog sela zaposleni su u Zemljoradnickoj zadruzi Jazak. Za mnoge svoje potrebe Remecani su upuceni na Jazak i Vrdnik, takodje i na lekarske potrebe.

Od spomenika kulture u selu postoji manastir Mala Remeta. Najstariji pouzdani podaci o njemu nalaze se u turskim zemljisnim knjigama iz 1545-48. godine. Podaci o prvobitnoj crkvi su oskudni i dosta nesigurni. Danasnja crkva sazidana je 1739. godine, a zidali su je domaci majstori. Vrsenje sluzbe u novoj crkvi pocelo je 1756. Prvi radovi na dormiranju danasnjeg ikonostasa izvedeni su 1757. Naredne godine podiguta je zgrada manastirkog konaka. Ovaj manastir je bio ispostava beocinskog manastira od 1679. do 1920. godine, kada je dobio samostalnost. Manastir je izmedju dva rata imao biblioteku sa oko 300 knjiga. Veci deo manastirskog inventara stradao je pocetkom Drugog svetskog rata 1941. godine.